خلاصه نویسی در واقع نوعی مهارت میباشد. بسیاری از دانش آموزان جهت دوره و مرور دروس خود به روش هایی مانند خلاصه نویسی روی می آورند. و خلاصه نویسی در امر مطالعه و برنامه ریزی ما برای کنکور از جایگاه ویژه ای برخوردار میباشد. در واقع خلاصه نویسی مهارت کوتاه کردن جملات ، پاراگراف ها ، حذف کلمات ربط اضافی جهت کم کردن از حجم غیر مفید مطلب میباشد. خلاصه نویسی درست از آن دسته از قسمتهایی در امر مطالعه میباشد که باعث بهتر شدن فرآیند مطالعاتی ما خواهد شد. در واقع بهتر است بگویم در ارتباط با خلاصه نویسی یک سری از مسائل را باید رعایت کنیم که سعی ما در این مطلب آموزش قسمت پایه ای مطالب میباشد.
اصول خلاصه نویسی چیست و چگونه خلاصه ی خوبی بنویسیم!!
خلاصه نویسی در واقع تفکیکی است از مطالب مفید از مطالب هجو و غیر مفید . اگر بخواهم یک مقداری مطلب را برایتان باز کنم ، در واقع مطالب مفید ، مطالبی میباشد که فهم آنها به نسبت قسمت های دیگر برای ما مشکل تر میباشند . اینگونه مطالب مطالبی هستند که گاهأ نیاز به دوره و مرور بیشتری ممکن است داشته باشد و ممکن است فرار تر باشند.مطالب غیر مفید در واقع قسمت هایی میباشند که ممکن است ما در آن از تسلط بالاتری برخوردار هستیم و میزان فراموشی ما در آن قسمت حداقل است و یا قسمت هایی که اهمیت کمتری در کنکور دارد.
از جمله زمان هایی که از خلاصه های درس ها میتوان استفاده کرد ، در روز های قبل از آزمون میباشد که در قسمت تبدیل برنامه آزمون به برنامه شخصی در این مورد به صورت مفصل توضیح دادیم.
1) چند روش جهت خلاصه نویسی بهتر
خلاصه نویسی در واقع فقط نوشتن مطالب در ورقه ی کاغذ به روشی که شاید سال ها این روش را ادامه دادید نیست. بر فرض مثال دانش آموز برای مطالعه ی بهتر درس زیست شناسی تصور میکند که باید خلاصه هایش همانند سایر دروس باشد و هیچ تفاوتی از لحاظ روش خلاصه نویسی دروس وجود ندارد ، که این موضوع تصوری اشتباه است.دانش آموزان باید به این نکته توجه داشته باشند که روش خلاصه نویسی درس های مختلف متفاوت میباشد و هر درسی روشی متفاوت با دیگری دارد.
اولین سبک خلاصه نویسی همان خلاصه نویسی معمولی میباشد . یعنی اینکه در یک برگه ی سفید مطالب مهم را شروع به نوشتن میکنیم. در واقع چکیده ای از مطالبی میباشد که ما آنها را درک کرده ایم .
حاشیه نویسی : مطالب و نکات مهم درس ها را در اطراف و پاورقی های منبع اصلی یا جزوه ی خودمان شروع به نوشتن میکنیم. برای مثال سوالات آزمون و نکته های آزمون آزمایشی را در قسمت حاشیه ی جزوه و منبع اصلی خودمان بنویسیم.
نت برداری : برداشت ذهنی خودمان به زبان خودمان میباشد و در واقع نوشتن موضوعاتی که فهم آن مطالب برای شخص ما به صورت اختصاصی میباشد.بر فرض مثال رمز گذاری و ساختن جملات برای حفظ کردن یک عبارت نوعی نت برداری محسوب میشود.نت برداری کردن ممکن است در ابتدا مقداری سخت باشد ولی با گذشت زمان خواهید دید که این روند به یک روند مثبت تبدیل خواهد شد . در ارتباط با نت برداری نکته ای که باید رعایت کنید این میباشد که به فرمتی این ساختار را بسازید و بنویسید که بهترین حالت ممکن برای یادگیری شما میباشد. بر فرض مثال برای کتاب تاریخ ادبیات مصور تخته سیاه روش تصویر سازی ذهنی استفاده شده است. یا برای فهمیدن یک روندی مانند چرخه ی کربس کشیدن شکل ممکن است به فهم ما بسیار کمک کند. گاهی اوقات نت برداری در زمان هایی که ذهن مشغولی داریم میتواند به ما در جهت افزایش تمرکز حواس و کاهش بی دقتی بسیار کمک کند.
تیپ بندی کردن سوالات : این روش برای دروس تحلیلی مانند ریاضی و فیزیک و یا قسمت های محاسباتی درس شیمی یا زیست کاربرد دارد. در این روش ما تعدادی سوال را انتخاب میکنیم و آنها را مارک دار میکنیم .بر فرض مثال با حل کردن 20 سوال در آن درس به تمامی مطالب اون مبحث مسلط خواهم شد . در واقع تمامی نکات در آن 20 سوال گنجانده شده است.
مارکر کشیدن : زمانی که شما شروع به کشیدن مارکر بر روی قسمت های مهم میکنید . در واقع نوعی خلاصه نویسی انجام میدهید. در واقع قسمت های مهم را از قسمت های کم اهمیت تر جدا میکنید. یک نکته ای که در نحوه ی مطالعه ی زیست شناسی دیده میشود ، این میباشد که دانش آموز تمامی قسمت های کتاب زیست شناسی خودش را شروع به کشیدن مارکر میکند. که این روش یک روش اشتباه میباشد.
در ارتباط با مارکر کشیدن میتوانید از رنگ های مختلف برای انجام این کار استفاده کنید. بر فرض مثال رنگ سبز برای قسمت های آسان تر ، رنگ قرمز برای قسمت های مهم و رنگ زرد برای قسمت های فرار میباشد. به این شکل توانایی تمیز دادن قسمت های مختلف یک متن را پیدا خواهید کرد . و این امر در ارتباط با با کیفیت درس خواندن شما بسیار تأثیر گذار خواهد بود.
ارجاع دادن یا realating : در ارتباط با درسی که قسمت های مختلف آن ممکن است با یکدیگر در ارتباط باشد مورد استفاده قرار میگیرد. به خصوص در درس زیست شناسی این روش کاربرد ویژه ای دارد و دانش آموز با این روش توانایی این را خواهد داشت که قسمت های مختلف کتاب درسی و یا جزوه ی دبیر و یا کتاب کمک آموزشی را با یکدیگر مرتبط سازد . این امر در مطالعه ی بهتر در درس زیست شناسی بسیار کمک کننده میباشد و این روش در این درس به شدت پیشنهاد میشود.