2) از چه زمانی شروع به خلاصه نویسی کنیم؟
بسیاری از دانش آموزان زمانی که شروع به خلاصه نویسی میکنند یکسری کارهای اشتباهی را در این زمینه انجام میدهند. از جمله موارد اشتباه این میباشد که گاهی اوقات زمانی که دانش آموز شروع به خواندن یک قسمتی میکند بر فرض مثال قسمت ایمنی بدن در درس زیست شناسی ، در زمانی که دانش آموز شروع به مطالعه ی آن قسمت برای بار اول میکند ، شروع به خلاصه نویسی میکند و حین مطالعه این امر را نیز به انجام میرساند. این روش ، روش غلطی میباشد.
دانش آموزان دقت کنند که به هیچ عنوان هنگام خواندن مطلب برای بار اول ، خلاصه نویسی را انجام ندهیم زیرا در مرحله ی اول تمامی مطالب خوانده شده برای ما تازه و جدید بوده و ما شناختی نسبت به ضعف های خود و قسمت های سنگین و یا فرار مطلب نداریم که بخواهیم خلاصه نویسی ما به چکیده از مطالب تبدیل شود. خلاصه نویسی صحیح معمولأ یکماه بعد از اولین مرحله ی خواندن مطلب مورد نظر اتفاق می افتد.
3) خلاصه نویسی ما باید پویا و دینامیک باشد
گاهی اوقات مشاهده میشود دانش آموزی مطلبی را خلاصه نویسی کرده و تقریبأ دوماه از خلاصه نویسی اون قسمت گذشته است. زمانی که آزمون قلمچی به آن مبحث بازگشته و دوره و مرور آن قسمت میباشد ، زمانی که دانش آموز ما مجدد به آن خلاصه نویسی سابق خودش رجوع میکنه متوجه این موضوع میشه که چقدر یکسری از مطالبی که تا دو ماه پیش برای شخص دشوار بوده ، الآن چقدر این مباحث به نظرش آسان میاد و تسلط کاملی در اون قسمت داره. زمانی که این اتفاق افتاد ما باید اون قسمت از خلاصه نویسی که دیگر در آن مشکلی نداریم را حذف کنیم و از خلاصه هایمان خارج کنیم.
زمانی که به مرور برای کنکور زمان از مباحث عبور میکنیم و بارها اون مطالب خوانده میشود و در هر بار یک مقداری تسلط ما بالا میره ، باید حجم خلاصه های ما به همان نسبت کاهش پیدا بکند. چونکه ذهن ما مطالب تکراری را دوباره تکرار میکند از لحاظ روانشناسی و ساختاری ، ذهن ما تنبل میشود و به نوعی سعی در فهم آن موضوع نخواهد کرد. به این دلیل که ضمیر ناخوآگاه ما بر این باور خواهد بود که ما بار دیگر به سراغ آن خلاصه ها خواهیم رفت و آنها را مجدد خواهیم خواند.این راه یکی از راه های بالا بردن کیفیت در مطالعه در دوران جمع بندی مطرح میشود.
4) خودتون خلاصه هاتون رو بنویسید!!
در بسیاری از اوقات دیده میشود که دانش آموزان از منابع آماده در کتابفروشی ها استفاده میکنند. این موضوع به خودی خود مشکلی ندارد ولی ما پیشنهاد میکنیم که خودتان خلاصه نویسی خودتان را انجام دهید. در واقع ما به این دلیل به دانش آموزان پیشنهاد خرید منابع در اردیبهشت ماه و یا بهتر است بگویم ماه های آخر را میکنیم ، چونکه دانش آموز به دوران جمع بندی خود رسیده ولی به دلیل نداشتن خلاصه نویسی مناسب مجبور به معرفی کتاب های کمک آموزشی میشویم…در واقع خلاصه نویسی هایی که در طول سال تهیه میکنیم ، خلاصه هایی منحصر به فرد میباشد که از آن میتوانیم به نقاط ضعف و قوت خودمان پی ببریم و یک موضوع دیگر هم این است که این خلاصه ها به زبون خودمون نوشته شده و میدانیم قسمت هایی که در طول سال حذف کردیم نیاز به مطالعه ی مجدد ندارد ولی منابع آماده در بیرون این امکان را ندارند.چونکه کتاب های در بازار میبایست برای همه طیف از دانش آموزان قابل استفاده باشد.
5) خلاصه ها را روی هم جمع نکنیم!!
خیلی از دانش آموزان وقت خودشون را میزارند و خلاصه نویسی انجام میدهند ولی هیچگاه از آنها استفاده ی لازم رو نمیبرند.بر فرض مثال دانش آموز در تیر ماه یکسری از مطالب را خلاصه نویسی کرده و دی ماه برای اولین بار شروع به استفاده از آن میکند. اینکار باعث میشود اون هدف خلاصه نویسی که یادآوری مطالب در زمان های کوتاه میباشد را برای ما انجام نمیدهد.چونکه زمانی که شما بعد از چندین ماه به اون خلاصه ها رجوع میکنید متوجه این موضوع میشوید که بسیاری از مطالب فراموش شده است. زمانی که خلاصه نویسی نوشته میشود باید به فواصل زمانی کوتا این مطالب خوانده شود و اینطور نباشد که بعد از چندین ماه به آنها رجوع کنیم ولی به ما کمکی نکنند چون مطالب فراموش شده اند. سعی کنید از الان شروع به نوشتن خلاصه ها کنید و هر ماه آن ها را اصلاح کنید تا یک منبع مناسبی جهت دوره و مرور داشته باشید.
6) سعی کنید خلاصه نویسی تمیز انجام دهید!!
گاهی اوقات دیده میشود که دانش آموز به قدری بد خط و کثیف خلاصه ها را تهیه میکند که حتی قابل استفاده ی مجدد نیز نمیباشد. زمانیکه خلاصه ها نامنظم باشد میل ما برای استفاده از آنها کاهش پیدا میکند و همین امر باعث عدم استفاده از آنها خواهد شد.
7) از چند منبع مختلف خلاصه نویسی انجام ندهیم!!
اصولأ بسیاری از دانش آموزان برای اینکه خیالشون از این موضع که مبادا قسمتی را جا انداخته باشم راحت بشود ، سعی میکنند از چندین منبع مختلف برای انجام خلاصه نویسی های خودشون استفاده بکنند. مثلأ دانش آموز برای درس زیست شناسی از روی کتاب گاج نقره ای و خیلی سبز و نشر الگو درسنامه میخواند بنا به این دلیل که مبادا این مطالب از قلم افتاده باشد… سعی کنیم به منبع خودمان اطمینان داشته باشیم و با یک منبع کار را جلو ببریم. و همین موضوع از عوامل وسواس در مطالعه و کند خوانی میباشد که موضوع بسیار مهمی میباشد.
(تکنیک رمز گذاری در خلاصه نویسی)
تکنیک رمز گذاری را اکثر قریب به اتفاق بچه ها یاد دارند! و از ان استفاده میکنند اما ما میتوانیم از این تکنیک در خلال خلاصه نویسی هم استفاده بکنیم! و متن را خیلی اسوده به خاطر بسپاریم! متنی از کتاب تاریخ ایران و جهان دو (رشته انسانی ) را می آوریم!
ایلام نام خود را مدیون تورات و برخی گل نوشته های میان دورود است.
این سرزمین شامل:
دشت خوزستان و استان های فارس و بوشهر و قسمت هایی از کرمان و لرستان و کردستان است
که مردم آن دامدارو کشاورز بودند.
بیشترین اطلاعات تاریخی تمدن ایلام از شوش است.
دشت شوش حاصل خیزیش مدیون جریان رود دز است و انبار واقعی گندم و میوه و محل تلاقی راه های مهم آن زمان بوده.
ایلامی ها کشورشان را هل تمتی یعنی سرزمین خداوند مینامند
این تمدن به ایالاتی تقسیم میشد که هرکدام مستقل بودند اما به هنگام حمله همسایگان متحد میشدند.شاهان ایلام برای جلوگیری از جدا شدن ایالات به پیوند های خانوادگی وفادار میماندند.”
خوب شاید در نگاه اول حفظ کردن دشت خوزستان فارس بوشهر و… برایتان سخت باشد!
خوب تقصیری هم ندارید مغز وقتی با یک متن در هم ور هم برخورد میکند تمایلش برای درک ان خیلی کم است!(دلیل بی علاقه بودن بعضی ها به روزنامه)
حالا من بهتون ثابت میکنم که میشه این متن طولانی رو در طول چند خط طبقه بندی شده! و دوست داشتنی برای ذهن شما خلاصه کنم که ذهن شما اون رو به ساده ترین صورت ممکن یاد بگیره!
همان تکنیک بالایی را به کار میگیریم!
ایلام نام تورات- گل نوشته میان دو رود
شامل (فک بلخ) مردمش دامدار و کشاورز بیشترین اطلاعات شوش! حاصلخیزی شوش رود دز،انبار گندم،تلاقی راه های مهم!
نام ایلام هل تمتی(سرزمین خدا) ایالات مستقل اما متحد در هنگام جنگ پایدار ماندن به پیوند خانوادگی جلوگیری از تقسیم ایالات!
(رمز گشایی)(ف (فارس) ک(کرمان)ک(کردستان)ب(بوشهر)ل(لرستان)خ(خوزستان)
چقدر متن دوست داشتنی و خلاصه شد؟ و چقد راحت؟
ما چندین خط به ظاهر سخت رو با اسامی گوناگون تونستیم طوری خلاصه کنیم که به راحتی توان حفظ کردن ان را داشته باشیم!
امیدوارم تا بدینجا با دو مثالی که زدم متوجه شده باشید که دروس حجیم هم توان خلاصه شدن را دارند! به شرط اینکه در متن های طولانی و حجیم فقط کلمات کلیدی را یاد داشت کنیم و زیر ان ها خط بکشیم!
(اصول رنگ ها در خلاصه نویسی)
شاید عنوان فصل شمارا کمی متعجب کرده باشد! ولی واقعیت این است که در خلاصه نویسی نمیتوان تمام جمله هارا با یک رنگ نوشت! برای اینکار چند خودکار تهیه کنید و گوشت و استخوان را از هم جدا کنید!
ارزش کلمات کلیدی بسیار بیشتر از کلمات مرتبط دهنده هستند! و شما باید توان این را داشته باشید که کلمات مهم را با خودکار مثلا صورتی یا بنفش بنویسید و نکات وصل دهنده را با خودکار ابی!
پس تمام خلاصه نویسی نباید تک رنگ باشد!
(خلاصه کردن دروس مفهومی و سنگین)
کار ما در دروس محاسباتی مثل منطق و ریاضی و دیفرانسل و …. خیلی راحت تر از کار ما در دروس عمومی و حفظی هست!
چون با یک فرمول میتوان هزاران سوال را جواب داد!
در دروس حلیاتی نیازی نیست شما تمام مثال هارا بیاورید! یک مثال که شامل تمامی مبحث شود بس است!
فرمول را مینویسید و مثالی ترکیبی که شامل تمام فرمول باشد مینویسید! به طور مثال!
تعاریف مختلف در منطق(حد تام-حد ناقص-رسم تام-رسم ناقص)
ایا لازم هست که برای هر کدام مثالی بزنید؟ خیر! بعد از نوشتن فرمول انها مثالی اینچنین میزنیم!
انسان را در حد تام-حد ناقص-رسم تام-رسم ناقص معرفی کنید!) با این مثال شما تمام مبحث را مرور میکنید!پس لازم نیست برای هر کدام مثال جدا گانه ای طرح کنید!
به طور مثال در ریاضی!
برای مثال! فرمول دلتا یا همان b2-4ac و در ادامه لازم نیست شما سوالی طرح کنید که یک بار جوابش در فرمول اول تمام شود و یک بار همراه با دومی!
مثالی طرح کنید که هر دو را شامل شود! و با حل یک تست هر دورا مرور کرده باشید!
جمع بندی :
زمان خلاصه نویسی یک ماه بعد از اولین مطالعه میباشد . باید دینامیک و پویا باشد و منحصر به فرد میباشد. سعی کنیم زمان استفاده از این خلاصه نویسی های خودمان بسیار طولانی نشود و بخواهیم از آنها به صورت مکرر استفاده کنیم. خلاصه نویسی شامل چندین روش برای انجام این کار میباشد.