شترمرغ با 2?5 متر طول، بزرگ‌ترین و سنگین‌ترین پرنده دنیا است. وزن قابل توجه آن تا 145 کیلوگرم مانعی برای پرواز کردن این پرنده است. اما شترمرغ دارای توانایی‌های منحصر به فرد بسیاری است که او را قادر به زندگی در ساوانا، در بیابان و در جنگل‌های باز آفریقای مرکزی و جنوبی می‌سازد.

شترمرغ پاهای بلند و عضلانی دارد که برای دویدن ساخته شده‌اند. برخلاف سایر پرندگان که دارای سه یا چهار انگشت هستند، شترمرغ تنها دو انگشت در هر پایش دارد که باعث سرعت بیشتر او می‌شوند. آن‌ها می‌توانند با سرعت 70 کیلومتر در ساعت بدوند و سرعت ثابت 50 کیلومتر در ساعت را حفظ کند. هر گام شترمرغ می‌تواند 3 تا 5 متر فاصله داشته باشد! هنگامی که با خطر مواجه می‌شوید، شترمرغ می‌تواند از هر تهدیدی فرار کند.

شترمرغ اگر احساس کند که فرار از صحنه گزینه مناسبی نیست، از پاهای قدرتمندش برای لگد زدن استفاده می‌کند. با یک چنگال (پنجه) 10 سانتیمتری در هر پا، ضربه‌های آن‌ها می‌تواند به هر شکارچی‌ای آسیب جدی وارد کند.

برخلاف باور عمومی، شترمرغ‌ها وقتی که تهدید می‌شوند، سر خود را در شن و ماسه قرار نمی‌دهند. گاهی اوقات شترمرغ‌ها با گردن کشیده شده بر روی زمین می‌افتند و سرشان در مقابل آن‌ها قرار می‌گیرد. رنگ صورتی/هلویی/خاکستری می‌تواند در زمین‌های شنی محو شود و این طور به نظر برسد که سر آن‌ها دفن شده است.

از آنجا که شترمرغ یک گردن بلند و چشم‌هایی بزرگ دارد، به شتر نسبت داده شده است. نام علمی آن «استروتیو کملوس»(Struthio camelus) است! اما شباهت به همین ختم نمی‌شود. شترمرغ‌ها می‌توانند دمای هوای بسیار بالا را تحمل کنند و مدت زمان طولانی بدون آب زندگی کنند و معمولا رطوبت کافی را از آب گیاهانی که می خورند دریافت می‌کنند.

رژیم غذایی آن‌ها بیشتر شامل ریشه‌ها، برگ‌ها و دانه‌ها است، با این حال آن‌ها هر چیزی را می‌خورند. گاهی اوقات آن‌ها حشرات، مارها، مارمولک‌ها و جوندگان را به عنوان غذا مصرف می‌کنند. آن‌ها همچنین ماسه و سنگریزه را نیز می‌خورند که به آن‌ها کمک می‌کند تا مواد غذایی را در سنگدان خود، یک معده عضلانی تخصصی شده، هضم کنند. از آنجا که شترمرغ‌ها این توانایی را دارند که غذا را تمیز خورد کنند، آن‌ها می‌توانند غذاهایی را بخورند که سایر حیوانات نمی‌توانند هضم کنند.

اغلب شترمرغ‌ها در میان زرافه‌ها، گورخرها، گاومیش‌ها و گوزن‌ها می‌چرند. حضور آن‌ها مفید است چرا که آن‌ها هنگام نزدیک شدن خطر به سایر حیوانات هشدار می‌دهند.

شترمرغ‌ها بیشتر در گروه‌های حدودا ده نفره زندگی می‌کنند که به وسیله یک نر قوی و یک ماده قوی رهبری می‌شود. نر قوی از قلمرو دفاع می‌کند. سروصداهای هشدار دهنده او بلند و عمیق است که از دور، ممکن است با ناله شیر اشتباه گرفته شود. شترمرغ‌ها مخالفت خود را با صدای هیس نشان می‌دهند.

در طول فصل تولید مثل (از اسفند تا شهریور)، نر قوی، با تکان دادن بال و پرهای دم خود، رقص زیبایی را اجرا می‌کند. اگر مرغ اصلی تحت تأثیر قرار بگیرد، این دو، جفت‌گیری خواهند کرد. دیگر مرغ‌های گروه ممکن است با نر قوی یا سایر نرها جفت‌گیری کنند. سپس نر قوی، یک حفره کم عمق در خاک ایجاد می‌کند تا یک لانه بسازد. ماده قوی در حدود 7 تا 10 تخم مرغ در مرکز لانه می‌گذارد، و ماده‌های دیگر در اطرف این لانه تخم می‌گذارند. در این لانه جمعی ممکن است تا 60 تخم باشد!

شترمرغ‌های نر و ماده به نوبت روی تخم‌ها می‌خوابند. هر تخم 15 سانتیمتر طول و 1?5 کیلوگرم وزن دارد. تخم شترمرغ بزرگترین تخم در جهان است!

اگر تخم‌ها از دست کفتارها، شغال‌ها و کرکس‌های مصری محافظت شوند، پس از حدود 6 هفته جوجه‌ها از تخم‌ها خارج می‌شوند. جوجه‌ها در اندازه یک مرغ متولد می‌شوند و هر ماه 30 سانتیمتر رشد می‌کنند! بعد از شش ماه شترمرغ جوان تقریبا به اندازه پدر و مادرش رشد کرده است.

اگر چه جوجه‌های یک ماهه می‌توانند سرعت 55 کیلومتر در ساعت بدوند، اما هنوز در مقابل شکارچیانی مانند یوزپلنگ‌ها، شیرها، پلنگ‌ها، سگ‌های شکاری و کفتارها بسیار آسیب‌پذیر هستند. هنگامی که با آن‌ها مواجه می‌شوند، بزرگسالان سعی می‌کنند شکارچی‌ها را از بین ببرند یا آن‌ها را دور کنند.

جوجه‌ها به رنگ قهوه‌ای خاکستری به دنیا می‌آیند. پرهای قهوه‌ای آن‌ها پس از 4 ماه رشد می‌کنند. سپس در حدود 4-3 سالگی، شترمرغ‌ها به بلوغ جنسی می‌رسند. نرها پرهای زینتی سیاه و سفید براق خواهند داشت در حالی که ماده‌ها همچنان پرهای زینتی قهوه‌ای خود را دارند. در حیات وحش، شترمرغ‌ها حدود 40 سال زندگی می‌کنند.

وضعیت حفاظت

در قرن هجدهم، شترمرغ‌ها در اثر شکار نزدیک به منقرض شدن بودند زیرا پرهای آن‌ها در لباس‌های زنانه بسیار شیک بود. اما تا اواسط قرن نوزدهم، مردم پرورش شترمرغ در مزارع را آغاز کردند. به این ترتیب کشاورزان می‌توانستند پرهای پرندگان اهلی شده را بدون نیاز به کشتن آن‌ها بکنند.

امروزه، شترمرغ‌ها به عنوان گونه‌ای با حداقل نگرانی در فهرست قرمز اتحادیه بین المللی حفاظت از محیط زیست طبقه‌بندی شده‌اند. آن‌ها دامنه وسیعی دارند، اما تعداد آن‌ها رو به کاهش است. آن‌ها با از دست دادن زیستگاه‌هایشان به دلیل توسعه انسانی و کشاورزی، تهدید می‌شوند. آن‌ها همچنان به دلیل پرها، پوست، گوشت، تخم و چربی‌شان شکار می‌شوند.

توزیع شترمرغ

شترمرغ‌ها ساکن ساوانا، بیابان و جنگل‌های باز آفریقای مرکزی و جنوبی هستند.

منبع: چطورپدیا