مهارت سخنرانی در جمع هم در زندگی شخصی و هم در زندگی حرفهای افراد بسیار حائز اهمیت است. حتی اگر در طول زندگی خود چندان درگیر سخنرانی در جمع نباشیم، توسعه‌ی مهارت‌ها در این زمینه اعتماد به نفس فرد را افزایش داده و اضطراب او را در شرایطی که ناچار به سخنرانی در جمع است، کاهش می‌دهد. حتی فردی که با «اختلال اضطراب اجتماعی» (SAD) زندگی می‌کند، می‌تواند با افزایش مهارتهای خود در کنار درمان اضطراب (مانند مصرف دارو یا شرکت در جلسات درمانی شناختی-رفتاری) به یک سخنران خوب و با اعتماد به نفس تبدیل شود. در این مقاله، به برخی از مهارتهای کلیدی برای ارائه‌ی یک سخنرانی خوب اشاره شده است. پس از کنترل و غلبه بر اضطراب اجتماعی، روی توسعه این مهارت‌ها کار کنید تا توانایی‌های خود به عنوان یک سخنران را بهبود بخشید.
1- ایستادن روی صحنه نمایش یا سخنرانی
یک سخنران خوب در این مواقع مطمئن، مهربان، مشتاق و پرانرژی ظاهر می‌شود.
اعتماد به نفس زمانی خود را نشان می‌دهد که فرد موضوعی انتخاب کند که آن را دوست داشته و درباره‌ی آن به‌خوبی تحقیق نماید. صمیمیت به‌سادگی و تنها با لبخند زدن به مخاطبان منتقل می‌شود. هنگامی که از موضوع لذت ببرید و به‌خوبی آماده‌ی سخنرانی باشید، انرژی و اشتیاق خود به خود ظهور می‌کنند. اگر از نحوه‌ی حضور خود بر روی صحنه نمایش به‌طور تمام و کمال راضی نیستید، کلیپ‌هایی از سخنرانی افراد مورد تحسین خود مشاهده کرده و سعی کنید از سبک آنان تقلید نمایید. این کار را تا زمانی که به آن مرحله برسید، ادامه داده و به عبارت دیگر تا زمانی که کاملاً قدرت اعتماد به نفس را احساس کنید، نقش آن را بازی کنید.
2- کنترل صدا
صدای فرد مهم‌ترین ابزار او به عنوان یک سخنران عمومی است. کیفیت صدای خود را به کمک تنفس دیافراگم بهبود بخشید؛ بدان معنا که نفس را به جای سینه از دیافراگم به بیرون بکشید. خواننده‌های حرفهای نیز از همین تکنیک استفاده می‌کنند و باعث می‌شود صدای آن‌ها این‌طور شگفت به گوش برسد. این افراد قادرند نفس را بیش از سایرین نگه دارند. همچنین انجام این کار احساس نفس تنگی ناشی از اضطراب سخنرانی را کاهش می‌دهد. این نوع تنفس به شما این امکان را می‌دهد که بتوانید روی تن صدا (کیفیت)، آوا (بالا یا پایین) و حجم صدای خود کنترل بیشتری داشته باشید.
یک راهکار سریع برای اعمال تنفس دیافراگم، آن است که روی زمین دراز کشیده و یکی دست‌ها را بر روی شکم بگذارید. همان‌طور که نفس می‌کشید، سعی کنید شکم خود را بالا بیاورید و هر بار برای هر دم و بازدم که شکم را پر و خالی می‌کند تا 10 بشمارید. این نوع تنفس را حین سخنرانی به خاطر داشته باشید.
3- زبان بدن
زبان بدن خود و پیامی که انتقال می‌دهد را در نظر بگیرید.
- سعی کنید صاف و در عین حال راحت بایستید.
- دستان خود را در طرفین نگاه داشته و یا در قسمت جلویی بدن جمع کنید، مگر زمانی که قصد دارید جهت تأکید بر یک مسئله از حالت دست‌های خود استفاده نمایید.
- به حالات صورت خود آگاه باشید؛ این حالات می‌بایست کاملاً با محتوایی که در لحظه ارائه می‌شود، مطابقت و همخوانی داشته باشد. اگر در حال ایراد یک سخنرانی شاد و مثبت هستید، سعی کنید نگاهی آرام و شاد به چهره داشته باشید.
4- انتقال محتوا
زمانی که از سخنرانی در جمع سخن می‌گوییم، مسئله‌ی اساسی انتقال محتوا است. حتی اگر فرد صدای عالی و زبان بدن خوبی داشته باشد، اگر مخاطب به‌راحتی نتواند حرفهای سخنران را دنبال کند، پیام و محتوای اصلی از دست می‌رود. در زیر نکاتی جهت توسعه مهارتهای انتقال درست محتوا ارائه شده است.
- مطالب را آرام و شمرده بیان کنید، ممکن است برای خود شما بیش از حد آهسته به نظر برسد؛ اما مطلب به‌راحتی به مخاطبین منتقل می‌شود.
- مابین ایده‌های خود، از وقفه‌های کوتاه استفاده کنید تا مخاطب کلام را به‌درستی هضم نماید.
- کلمات را با دقت بیان و تلفظ کنید. فهم یک سخنرانی با صدای پایین و نامفهوم بسیار دشوار است.
- از آواهایی چون “ام” “آه..” میان کلام خود پرهیز کنید. این کار از ارزش سخن کاسته و حواس مخاطب را پرت می‌کند.
- با تغییر حجم و آوای صدای خود، توجه مخاطب را جلب نمایید. یک سخنرانی یکنواخت راهی مطمئن برای از دست دادن علاقه و توجه شنوندگان است. به پادکست‌هایی از سخنرانی‌های مثبت گوش کرده و سعی کنید از نحوه‌ی صحبت این افراد تقلید نمایید.
5- برقراری ارتباط با مخاطب
یک سخنران خوب هماهنگی خود با مخاطبین را حفظ می‌کند؛ زیرا سخنرانی در جمع به‌مراتب فراتر از ایستادن در مقابل جمعیت و صحبت کردن است.
- به محض آنکه تمامی چشم‌ها متوجه شما شد، سخنرانی خود را آغاز نمایید. این کار به شما کمک می‌کند تا بیشتر شبیه یک سخنران واقعی به نظر رسیده و لحن گفتگو را حفظ کنید.
- اگر به تنظیم تجهیزات نیاز دارید، در آن واحد با مخاطبین صحبت کنید تا توجه آنان را به خود حفظ کنید.
- تماس چشمی و ارتباط مخاطبین با خود را تحت نظر داشته باشید. لبخند و تکان دادن سر خوب است؛ نگاه بی‌قرار و گیج ممکن است این‌طور به شنونده القا کند که فرد همچنان به تنظیم و تعدیل نیازمند است. با این حال، اگر به اضطراب اجتماعی مبتلا هستید، مراقب باشید بیش از حد روی چهره‌های منفی تمرکز نکنید. ممکن است حالت بد چهره‌ی آن‌ها تنها به سبب یک روز بد بوده و هیچ ارتباطی با نحوه‌ی سخنرانی شما نداشته باشد. یک قاعده خوب، آغاز سخنرانی با یک چهره دوستانه و صمیمی است. هرگاه مخاطب گیج و خسته به نظر رسید، حال زمان آن فرا می‌رسد که به فکر مشکلات خود در ایراد سخنرانی باشید.
پیام‌های تلقیح
تحقیقات فراوان نشان داده که استراتژی‌های تلقیح می‌تواند در حفظ آرامش افراد پیش از سخنرانی و در طول سخنرانی بسیار مؤثر باشد.
پیام تلقیح چیست؟ به‌طور خلاصه، پیامی است که به فرد کمک می‌کند تا ترس خود را به‌گونه‌ای متفاوت تفسیر نماید. واژه‌ی “تلقیح” به آن معناست که اقدامات مربوط به این مسئله پیش از ایراد سخنرانی انجام می‌شود تا ترس فرد را به‌طور کامل از بین ببرد. عملکرد این تکنیک به قرار زیر است:
1- به شما می‌گویند که صحبت در مقابل جمع ممکن است موجب اضطراب شما شود. این چیزی است که برای بسیاری از مردم اتفاق می‌افتد.
2- در پس این ترس، نگرانی‌هایی مثل خسته کردن مخاطب خسته و یا مشاهده‌ی خنده‌ی تمسخرآمیز ذهنتان را به خود مشغول می‌کند.
3- سپس خود این نگرانی‌ها را تکذیب می‌کنید. به خود می‌گویید بعید است شنوندگان بخندند یا اگر اتفاق بدی رخ دهد، مخاطبین به احتمال زیاد با سخنران همدلی می‌کنند.
به طریقی، این اقدامات بسیار شبیه آن چیزی است که در طول جلسات «درمان شناختی-رفتاری» (CBT) تجربه می‌کنیم، هرچند در اینجا دیگر نیازی به شرکت در جلسات درمانی نبوده و این عمل توسط خود فرد شکل می‌گیرد. قبل از مشارکت در سخنرانی عمومی، این کار را انجام داده و ببینید آیا در کاهش ترستان مؤثر است یا خیر. با خود بگویید:
1- اضطراب ناشی از سخنرانی در جمع امری رایج است.
2- اکثر مردم نگران خسته کردن مخاطب و مشاهده‌ی تمسخر از جانب او هستند.
3- حتی اگر بدترین اتفاق‌ها رخ دهد، مخاطبان معمولاً همدل بوده و با سخنران همراهی می‌کنند.
کلام آخر
ترس از صحبت در جمع یک تجربه عادی است. با این حال، در صورت اضطراب شدید حین صحبت در جمع، ممکن است به شکل خاصی از اختلال اضطراب اجتماعی مبتلا باشید. در این صورت می‌بایست از پزشک یا یک متخصص بهداشت روان کمک بخواهید. هرچند بهبود مهارتهای سخنرانی در جمع امری مفید است، این مسئله باید بر اساس یک چارچوب جامع جهت غلبه بر اضطراب اجتماعی شکل گیرد.
منبع: چطورپدیا